Dağlar

Büyük Menderes vadi oluğunun kuzey ve güneyinde birbirlerine bazan yaklaşan bazan uzaklaşan iki dağ sırası yer alır.Kuzeydeki bu dağların sıraları Dinar yakınlarından başlayarak Ege Denizinde son bulur. 300 Km kadar uzunluktadır.Aydın Dağları genel adını alırlar.Kolayca aşınabilen kütlelerden oluşmuş bu dağlar dar ve derin vadilerle parçalanmıştır. Bu derin vadilerin tabanlarında genellikle kuruyan sel yataklarının çakıllları görülür.Yamaçları ve vadiler zeytinlikler,daha yukarıları ormanlarla kaplıdır. Büyük Menderes ve Küçük Menderes vadisi arasında bir duvar gibi uzanırlar.Yükseklikler çok olmamasına rağmen geçit vermezler.Bu nedenle Aydın-İzmir Karayolu ve Demiryolu bu dağların eteklerini izleyerek Ovacık ve Gümüş Dağı arasındaki vadiden Selçuk'a ulaşır.
Aydın Dağlarının yer yer yükselen tepeleri Horsunlu'nun kuzeyinde Karlık 1732m,Kuyucak'ın kuzeyinde Karadağ 1353m,Nazilli'nin kuzeyinde Oyuk dağı 1460m, Sultanhisar'ın kuzeyinde doğusu dik kayalıklardan oluşan Malgaç 1343m.

Bunlar Aydın üzerinde yeniden yükselerek Cevizli Dağlarını meydana getirirler.Bunlardan Üçkoz Tepesi 1446m.ye ulaşır.Cevizli dağlarından sonra alçalarak Ortaklar yakınında geçit verirler ve Güney batıya yönelirler.Bu sırada Gümüş Dağı 1020m.dir.Yeniden bir yay çizerek batıya doğru uzanan Samson Dağları bir yarımada yaparak Dipburun'da denize ulaşırlar.Samson Dağlarının en yüksek tepesi 1229m.dir.

Büyük Menderes nehrinin güneyindeki dağlar yer yer büyük vadilerle yarılmış kütleler görünümündeki Dandalas Çayının doğusunda Babadağ'ın yamaçları yükselmeye başlar.Bu dağın doruğu 2380m.dir ve Denizli İl' i sınırları içindedir.Doğu yamaçlarında Karacasu yaylası ,Karıncalıdağ' da ormanlarla kaplı tepeler 1699m.ye yükselir;diğer yandan Büyük Menderes'e doğru uzanarak Akçay Vadi'sinde sona erer. İl' in en büyük yükseltisini sunan Madran Dağı üç yanı vadilerle çevrili büyük bir kütlenin ortasında yükselir.Çine Çayı'nın batısında Gökbel daha sonra Beşparmak Dağları,Bafa Gölü çevresinde dolanarak Ege Denizi'ne ulaşırlar.Güneydeki dağ sıraları Menteşe Dağlık kütlesiyle ayrılmaz bir bağlantı kurarak,Muğla İl sınırları içinde uzanırlar.

AKARSULAR
BÜYÜK MENDERES
Egenin en uzun akarsuyudur. Sandıklı-Afyon arasındaki platolardan doğar. 585 km uzunluğundadır. İl içindeki uzunluğu 170 km dir.

DANDALAS ÇAYI
Karacasu'nun güneydoğusunda toplanan sulardan oluşur. Kuyucak yakınlarında Büyük Menderes akarsuyuna karışır.

AKÇAY
Muğla'nın kuzeydoğusundaki dağlardan doğar. Bozdoğan yakınlarında, üzerinde Kemer Barajı kurulmuştur.

ÇİNE ÇAYI
Yatağan ovasından doğar. Çine ovasını suladıktan sonra Çiftlikburnu yakınında Büyük Menderese ulaşır.

KÜÇÜK AKARSULAR
Aydın ili sınırları içinde Büyük Menderese katılan pek çok dere vardır. Sağ yandan; Feslek, Malgaç, Köşk, İmamköy dereleri. Aydın'dan katılan; Tabakhane deresi. Aydın-Germencik arasında; Karagöz, Yalkı, İkizdere, Alangüllü dereleridir. Sol yandan katılanlar; Kocadere, Dalama dereleri. Çine çayından sonra; Çakırbeyli, Çakmar, Koçarlı dereleridir.

GÖLLER VE GÖLETLER
İlin en büyük gölü Bafa gölü olup, Büyük Menderes deltasının güneydoğusundadır. Söke-Milas-Bodrum yolu Bafa gölünün kenarından geçmektedir. İldeki diğer göller ise Samson dağı etekleri ile Menderes deltasının ayrım yerinde 4 kilometrekarelik alanı kaplayan Karina gölü ile Bafa gölünün kuzeyindeki ovada yer alan Azap gölüdür.

İklim
Akdeniz iklimi egemendir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. İldeki dağların denize dikey inmesi , deniz rüzgarlarının çok içerlere kadar girebilmelerini sağlar. Bu nedenle Akdeniz Bölgesindeki sıcaklar kadar bunaltıcı sıcaklar görülmez. İlde en yüksek sıcaklık temmuz en düşük sıcaklık ise aralık aylarında görülmektedir.

Yıllık sıcaklık ortalaması 18 °C'dir. Yağış ortalaması ise 600-650 mm arasındadır. Yağışların mevsimlere göre dağılımında düzensizlik görülmektedir. İl'e belirli aralıklarla kar yağdığı da görülmektedir. Özellikle yüksek kesimlere bazı yıllar 25-30 cm. ye varan kar düşmektedir.

Bitki Örtüsü
Aydın' da iklime bağlı olarak bitki örtüsü Akdeniz iklim özelliğini taşır. İlin topraklarının % 30 u ormanlarla kaplıdır. Yüksek kesimlerde palamut meşesi, meşe, karaçam, fıstık çamları, sedir ağaçları bulunur. Kurakçık karakter deki boylu makiler ise geniş alanlar kaplar. İç kesimlerde 500-600 m'ye kadar bu tür bitkiler önemli yer tutar.

Zeytin ağaçları, fıstık, menengiç bunlardan bazılarıdır. Bu türlerin bir kısmı insan eliyle bir kısmı da yangınlarda yok olmuştur. Bunun dışında insan eliyle dikilmiş büyük miktarda incir narenciye, şeftali, erik, elma, kiraz, fındık vb. türdeki meyve ağaçları geniş alanları kaplamaktadır.

Tarım
Nüfusun % 70'i halen tarımla uğraşmaktadır. Üretim bakımından yapılan sıralamada Türkiye'nin dördüncü ilidir. Tarımın bu kadar önemli olmasında iklimin, toprağın verimliliğinin ve sulama koşullarının uygunluğu büyük bir etkendir. Bu nedenle Menderes ovasının verimli topraklarında, başta pamuk olmak üzere, her şey yetişmektedir. Aydın'ı diğer illerden ayıran en belirgin özelliği, endüstri bitkilerine ayrılan bölümün, tahıl tarımına ayrılan bölümden daha fazla olmasıdır. İlde yetişen en önemli endüstri bitkisi Pamuk' tur.

Daha sonra sırasıyla tütün, ayçiçeği, patates, yer fıstığı yetiştirilir. Zeytincilik, yağ sanayii ile birlikte ilin en önemli sektörlerinden biridir. Türkiye'de en çok zeytin ağacı Aydın ilindedir.Kıyıdan itibaren 800 m. yüksekliklerdeki yamaçlarda yetişir. Tarla bitkilerinden buğday, arpa, çavdar, mısır yetiştirilir. Dünyanın en ince kabuklu ve lezzetli İncirleri de Aydın ilinde yetişir. İncirin ilin ekonomisine katkısı büyüktür. Son yıllarda şeftali, elma çeşitleri de yetiştirilmeye başlanmış ve meyvecilik alanında özellikle turunçgillerde büyük gelişmeler kaydedilmiştir.

Hayvancılık
Hayvancılık özellikle kırsal alanda Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren önemli geçim kaynakları arasındadır. 1950'lerden sonra sanayi ürünlerinin ticari alanda giderek değer kazanması, çayır ve meraların yerlerini, pamuk, tütün gibi bitkilere bırakmasına neden olmuş zamanla hayvancılık tarımsal faaliyetlerin yanında ek bir uğraş haline gelmiştir.

Küçükbaş hayvan yetiştiriciliği gibi türlerde azalma olmakla birlikte; sığır besiciliği, tavukçuluk, ve arıcılıkta gelişmeler meydana gelmiştir.Büyük Menderes nehri ile il sınırları içerisindeki göller ve küçük akarsularda yapılan tatlı su balıkçılığının yanında, kıyı şeridinde deniz balıkçılığı da gelişmiştir.

AYDIN MERKEZ İLÇE
Aydın, merkez ilçesiyle birlikte 17 ilçenin yönetim merkezidir. Coğrafi yönden ilin merkezi konumunda bulunması, kara ve demir yolunun buradan geçmesi, verimli toprakları, hızla gelişmekte olan sanayisi, üniversitesi ve sağlık ve kültürel alanlarda gelişmiş bir ildir.

1997 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre merkez ilçenin nüfusu 133.939, köylerin nüfusu 59.957, toplam nüfus 193.896 dır.Tralles, Hasan Çelebi camii, Ramazan Paşa Camii, Ahmet Paşa Camii, Süleyman Bey Camii, Cihanoğlu Camii ve Külliyesi, Üveys Paşa Camii önemli tarihi yerlerindendir.  
BOZDOĞAN
Büyük Menderes havzasının güneyinde yer almakta olup Aydın' a 76 km uzaklıktadır. 1997 yılı nüfus sayımına göre; Bozdoğan merkez nüfusu 8.427, köylerin nüfusu 29.216, toplam nüfus 37.643 dür.
BUHARKENT
Aydın il merkezinin 86 km doğusunda İzmir-Denizli karayolu üzerindedir. 1997 nüfus sayımına göre; merkez nüfusu 6.612, köylerin nüfusu 6.464, toplam nüfus 13.076 dır. Sıcak suyu ve jeotermal enerji santraliyle ünlü bir ilçedir. 
ÇİNE
Aydın il merkezine 38 km uzaklıkta olup Aydın-Muğla karayolu üzerinde, Aydın ilinin güneyinde yer almaktadır. Ulusal Bağımsızlık Savaşında şerefli bir yere sahip olan Çine, tarih boyunca da önemini hep korumuştur.1997 nüfus sayımına göre; merkez nüfus 18.455, köylerin nüfusu 36.693, toplam nüfus 55.346 dır.Önemli tarihi eserlerin yer aldığı ilçedeki tarihi eserlerin bazıları şunlardır:Alabanda, Gerga, Ahmet Gazi Camii, Ahi İbrahim Türbesi, Çiftlik Türbesi. 
DİDİM
İl merkezine 123 km uzaklıkta olup, turizmin en yoğun olduğu yörelerden biridir. Didyma Apollon Tapınağı, Milet antik kenti, Altınkum plajı, temiz denizi yerli ve yabancı turistlerin yoğun ilgisini çekmektedir.1997 yılı nüfus sayımına göre; merkez nüfusu 20.797, köylerin nüfusu 10.893 , toplam nüfus 31.690 dır.  
GERMENCİK
Büyük Menderes havzasının kuzeybatısında bereketli ovanın ortasında yer alır. Aydın il merkezine 25 km uzaklıktaki ilçenin merkez nüfusu 12.376, köy nüfusu 31.555 ,toplam nüfus 43.931 dir. Magnesia en önemli tarihi kalıntılarının bulunduğu yerdir. İlçede her yıl Eylül'ün ilk haftası incir festivali düzenlenmektedir.  
İNCİRLİOVA
Aydın il merkezinin 10 km batısında ,Aydın-İzmir karayolu üzerinde yer alan ilçenin merkez nüfusu 17.264 ,köy nüfusu 21.108 ,toplam nüfus 38.372 dir. İncir festivali ve deve güreşleriyle ünlü bir ilçemizdir. İlçede her yıl Eylül ayının ilk üç günü incir festivali düzenlenmektedir.  
SÖKE
Aydın'ın 54 km batısındadır. İlçe; Kuşadası, Didim, Milet üçlüsünden oluşan yörenin tarım, ticaret, turizm ve sermaye merkezidir. Türkiye'nin en önemli pamuk üretim merkezlerindendir. Merkez nüfusu 62.361, köy nüfusu 62.921, toplam nüfusu 125.282 dir. Prien, Myus, İlyasbey Camii, Hacı Ziya Bey Camii en önemli tarihi yerlerindendir.  
KARACASU
Yeşilin yedi renkli ülkesi olarak bilinen Karacasu, Büyük Menderes vadisine güneydoğudan açılan Dandalas vadisi yamaçlarında kurulmuştur. Yayla özelliğine sahip Karacasu merkez nüfusu 6.170, köy nüfusu 17.092,toplam nüfusu 23.262 dir. Deri imalatı ilçe ekonomisinde önemli bir yer tutar. Antik çağların görkemli kenti Afrodisias ilçenin en önemli antik kalıntılarının bulunduğu yer olup, ilçeye önemli turizm girdisini oluşturmaktadır.  
KARPUZLU
Aydın'a 56 km uzaklıkta, Büyük Menderes vadisinin kollarından biri olan Çine havzasının içinde Antik Alinda akropolisinin kurulu olduğu yamaçlarda yer alır. Merkez nüfusu 2.207, köy nüfusu 11.590, toplam nüfusu 13.797 dir. Kraliçe Ada'nın Granit Kenti Alinda Karpuzlunun en önemli turistik merkezidir.  
KOÇARLI
Aydın'a 22 km uzaklıktaki Koçarlı merkez nüfusu 7.305, köy nüfusu 25.342, toplam nüfus 32.647 dir. Amyzan, Cin cin kalesi, Cihanoğlu camii ve Kulesi önemli tarihi yerleridir.  
KÖŞK
Aydın-Denizli Karayolu üzerinde, Aydın'a 18 km uzaklıktadır. Merkez nüfusu 7.975, köy nüfusu 17.310, toplam nüfusu 25.285 dir. Kestane üretimiyle önemli bir ilçemizdir.
KUŞADASI
Turizm açısından Türkiye'nin önemli merkezlerinden biridir. Aydın' 71 km uzaklıktaki ilçenin merkez nüfusu 37.100, köy nüfusu 14.167, toplam nüfusu 51.267 dir. İki yat limanıyla, çok sayıdaki plajıyla Kuşadası yerli ve yabancı turistlerin Türkiye'deki gözde yerlerindendir. Panionion, Güvercinada kalesi, Öküz Mehmed Paşa Kervansarayı,Kadınlar denizi, Zeus Mağarası turistlerin en çok uğradıkları yerlerdendir. Ayrıca Dilek Yarımadası Milli Parkı ilçeye yalnızca 28 km mesafededir. Bir cennet sayılabilecek bu milli parkımız; ilginç ağaçları, kanyonu, koyları, plajları, piknik alanlarıyla ülkemizin en önemli milli parklarındandır.  
KUYUCAK
Aydın dağlarının eteğinde Menderes vadisine bakan ilçe Nazilli'nin doğusunda yer almaktadır. Merkez ilçe nüfusu 9.278,köy nüfusu 24.669,toplam nüfusu 33.947 dir. İlçede kaplıcalar mevcuttur. 
NAZİLLİ
Aydın-Denizli Karayolu üzerinde ve Aydın'dan 47 km uzaklıktadır. Aydın'ın ikinci büyük ve önemli merkezidir. Merkez nüfusu 102.593, köy nüfusu 37.904, toplam nüfusu 140.498 dir. Sümerbank Nazilli Tekstil Fabrikası ilçenin önemli sanayi kuruluşlarındandır. Dünyaca ünlü Uğur Soğutma Makinaları Nazilli'de üretilmektedir. Mastavra, Koca camii, Kestane Pazarı Camii, Eski yeni camii, Arpaz Kulesi ilçenin önemli tarihi yapılarıdır.  
SULTANHİSAR
Aydın'ın kuzeyindedir. Aydın-Denizli karayolu üzerinde bulunan ilçe Aydın'a 32km uzaklıktadır. 1867 de Nazilli'ye bağlı bir bucakken 1958 yılında Nazilli'den ayrılarak ilçe yapılmıştır. 1997 yılı nüfus sayımına göre; merkez nüfusu 5.892, köylerinin nüfusu 16.744, toplam nüfusu ise 22.636'dır. Nyssa ve Acharaka önemli tarihi ve turistik yerlerindendir. Portakalıyla ünlü olan ilçemizde her yıl Nyssa Kültür ve Sanat festivali düzenlenmektedir.(29 Nisan-3 Mayıs)  
YENİPAZAR
Aydın il merkezine 41 km uzaklıkta buluna Yenipazar 1957 yılında ilçe olmuştur.18.yüzyıl başlarında kurulan Yenipazar, antik Ortosi kenti yakınlarında Telzolor mevkiinde bir pazar yeriydi. Adını buradan alan ilçe, söylentiler göre, Telzolor'da çıkan salgın hastalık nedeniyle halk burayı terk ederek şimdi ki yerleşim yerine göç etmiştir. 1997 yılı nüfus sayımına göre;merkez ilçe nüfusu 7.766, köy nüfusu 7.478, toplam nüfusu 15.244 'tür